“Çilik-çilik” olan “Azərşüşə”… – ARAŞDIRMA

Respublikaxeber.az Gununsesi.info-ya istinadən xəbər verir ki, Vaxtı ilə 100 milyon manat kapitalı olan MMC-ni indi satmaq üçün müştəri axtarırılar.

Ötən il sentyabrın 23-də Prezident İlham Əliyevin imzaladığı “Azərbaycan Sənaye Korporasiyası” Açıq Səhmdar Cəmiyyətinin bəzi müəssisələrinin və balansında olan obyektlərin özəlləşdirilməsi haqqında” Sərəncamında yer alan 9 müəssisədən biri də “ASK Şüşə” (VÖEN: 1101637151) idi. Sərəncamdan 5 aydan çox vaxt keçsə də vaxtı ilə Azərbaycanın əsas şüşə istehsalçısına müştəri çıxmayıb. 2021-ci ilə qədər ölkənin şüşə materiallarına tələbatı əsasən idxal hesabına ödənilir, sahibkarlar daha çox İran və Rusiya müəssisələrində istehsal olunan məhsullara üstünlük verirlər.

Məsələn, Dövlət Gömrük Komitəsinin məlumatına görə ötən ilin 7 ayında Azərbaycan 42,517 milyon dollar dəyərində şüşə və ondan hazırlanan məmulatlar idxal edib. Bu isə ötən ilin eyni dövrü ilə müqayisədə 0,738 milyon dollar (1,8 %) çoxdur.

Həmin dövrdə Azərbaycanın şüşə və ondan hazırlanan məmulatlar ixracının dəyəri isə cəmi 3,052 milyon dollar olub ki, bu da 1 il əvvələ nisbətən 2,549 milyon dollar (6,1 dəfə) çoxdur. Hesabat dövründə şüşə və ondan hazırlanan məmulatların idxalı Azərbaycanın ümumi idxalının 0,68 %-ni, ixracı isə ümumi ixracın 0,03 %-ni təşkil edib.

Yaxın tarix

2009-cu ildə “İnter Glass” şirkətinin Azərbaycanda törmə müəssisəsi olan “Brickwork House Construction Ltd” yeni şüşə zavodunun tikintisinə 52 milyon manat yatırıb. Şirkətin rəhbəri Fariz Muradov zavodun açılması üçün Beynəlxalq Bankdan 5 milyon avro kredit alıb. “İnter Glass” şirkəti Gürcüstanda və Qırğızıstanda da şüşə zavodu açıb.
“İnter Glass” ASC-nin taleyinə gəlincə, əvvəlcə bütün əmlakı Beynəlxalq Bankın problemli aktivləri kimi “Aqrarkredit”QSC-yə verilib. “Inter Glass” ASC-nin bazasında 2017-ci ildə yaradılan “Azərşüşətara” MMC-nin nizamnamə kapitalı 100 milyon manata yaxın idi. Şirkətin qanuni təmsilçisi Şaiq Mirzəyev olub. MMC-nin Müşahidə Şurasına Məhəmmədəli Əfəndiyev, İsmayıl Məmmədov, Bilal Əhmədov daxil olublar.

Daha sonra müəssisənin bütün əmlakı Azərbaycan Sənaye Korporasiyasının tərkibində yaradılmış “ASK Şüşə” MMC-yə ötürülüb. Qeyd edək ki, “ASK Şüşə” MMC 2018-ci ilin fevral ayında təsis edilib. Bu dəfə onun nizamnamə kapitalı 34 677,5 min manat göstərilib.

Sözügedən MMC Bakı şəhəri, Qaradağ rayonu, Salyan şossesi, 25 ünvanında (“İnter Glass” şirkətinin əvvəlki ünvanı-red) yerləşib.

İnternet saytında yerləşdirilən məlumata görə, müəssisənin 22 hektar ərazisi var və İtaliyadan gətirilmiş ən müasir avadanlıqlarla təchiz edilib. Burada 120 tonluq şüşəbişirmə sobası, əlavə korpus və sexlər yerləşir. İstehsalat sahəsi yeni sistemli qablaşdırma sexi, laboratoriya və anbardan ibarətdir. Saytda qeyd olunub ki, müəssisə regionda ən geniş imkanlara sahib olan istehsalçıdır. Əsas xammalın müəyyən hissəsi ölkədaxili, müəyyən hissəsi isə Rusiya, Ukrayna və Türkiyədən gətirilir.

Məlumatda daha sonra qeyd edilir ki, “ASK Şüşə” MMC boş şüşə məmulatlarının istehsalı ilə məşgul olub. Müəssisə şüşə istehsalında illik istehsal gücü 80-85 milyon ədəd şərti şüşə qabdır.

Ötən il yerləşdirilən məlumatda daha sonra bildirilir ki, müəssisədə ümumilikdə 320 nəfərdən çox yerli və xarici mütəxəssis çalışır. Bundan başqa müasir avadanlıqlarda istehsal edilən məhsulun yüksək keyfiyyəti və çəkisinin yüngül olması ölkəmizdə fəaliyyət göstərən bir çox şirkətləri bizimlə iş birliyinə sövq etmişdir. Şirkətin əsas tərəfdaşları ölkənin qida sənayesində fəaliyyət göstərən yerli müəssisələrdir.

Korporasiyanın baş direktoru, deputat Kamran Nəbizadə 2018-ci ildə “ASK” ASC-nin nəzdində olan müəssisələrin modernləşdirilməsindən danışarkən deyib ki, hazırda zavod istehsal gücünün 40%-i ilə işləyir və bu göstərici ildə orta hesabla 40-45 milyon şüşə tara təşkil edir. K.Nəbizadə: “İkinci istehsalat xəttinin tam işə salınması 2019-cu ilin fevral ayına planlaşdırılır. Həmin xəttin fəaliyyəti nəticəsində zavodun istehsal gücünün 90%-ə çatdırılması gözlənilir. Bundan sonra müəssisənin istehsal gücü ildə 95-100 milyon şüşə taraya çatacaq. Yaxın gələcəkdə 2-ci şüşəbişirən sobanın inşası da nəzərdə tutulur və tikinti başa çatdıqdan sonra zavodun illik istehsal gücü 200-210 milyon şüşə tara təşkil edəcək. Yeni soba və istehsalat xəttinin işə düşməsindən sonra yeni iş yerlərinin açılması da gözlənilir”.

Saytda konkret mənfəətə işarə belə vurulmur, yalnız vədlər verilir. Lakin vədlər də çox vaxt özünü doğrultmur. Belə ki, xəttin fevral ayında işə salındığı ilə bağlı ASC-nin veb-resurslarındakı xəbər bölməsində heç bir məlumat yoxdur.

Korporasiya “ASK Şüşə” MMC-nin 2020-ci ildəkə fəaliyyəti ilə bağlı hesabatında “uğurlardan” söhbət açılır.
MMC-dən bildirilib ki, dünyanı cənginə alan COVID-19 pandemiyası şəraitində fəaliyyət göstərən müəssisisə ili uğurla başa vurub. Qeyd edilib ki, 2019-cu ildə “ASK Şüşə” MMC 36 çeşiddə şüşə məmulatları istehsal edib. Məlum çətinliklərə baxmayaraq, müəssisə çeşid palitrasını genişləndirərək, 2020-ci ildə 61 çeşiddə məhsul istehsalına nail olub:

“Əldə olunan nəticələrin statistikası müsbət tendensiyadan xəbər verir. Belə ki, ötən ildə 2019-cu illə müqayisədə şüşə məmulatlarının istehsalı və satışı yüksəlib. 2020–ci ildə müəssisədə 61.997.887 ədəd şüşə istehsal olunub ki, bu da 2019–cu ildəki göstəricidən 24.141.717 ədəd çoxdur.Məhsulun satışı üzrə də rəqəmlərin dinamikası müsbətdir: əgər 2019–cu ildə 34.444.228 ədəd şüşə məmulatı satılıbsa, ötən il 55.422.272 ədəd məhsul bazarda alıcısını tapıb…”
Amma bu “uğurlarda” böyük payı olan “ASK Şüşə” MMC-nin direktoru Fəxrəddin Quliyev ötən il lyulun 9-da vəzifəsindən azad edilib. Onun səlahiyyətləri istehsalat üzrə müavini Səməd Nəbiyevə həvalə olunub. Bu qərardan cəmi 3 ay sonra “ASK Şüşə” MMC ləğv olunaraq özəlləşdirməyə çıxarılıb. Beləliklə cəmi 7-8 il əvvəl 100 milyon manatlıq nizamnamə kapitalı olan müəssisə məhv edilib. Ona məxsus bahalı istehsal avadanlıqlarının taleyinin necə olduğu isə məlum deyil.