Tələbə xörəyinə möhtac qalan milyoner qızı - Sara xanımın son günü - Bir şəklin TARİXÇƏSİ

Ənvər Əliyev

Ağrılı günlərimizdən birini yaşasaq da, bilməlisiniz ki, bu gün xalqımızın əvəzsiz, ruhu önündə hələ də borclu qaldığımız övladlarından biri olan Hacı Zeynalabdin Tağıyevin son övladı - Sara xanım Tağıyevanın anadan olduğu gündür! O, 120 il bundan qabaq, dövrqünün ən imkanlı, ən səxavətli, ən yüksək milli təəssübə malik olan kişilərindən birinin ailəsində dünyaya göz açdıb. Bir vaxtlar - ömrünün son günlərində onu yaxından tanıyan, tez-tez görən bir insan kimi haqqındakı bir yazımı sizə təqdin etməyi borc bildim. Onu da deyim ki, bu təkcə bir xatirə yox, həm də qananlar üçün bəlkə də bir ibrət dərsi oldu!

.... Xeyli əvvəlki illərin söhbətidi. Bir dəfə nahar fasiləsində iş yoldaşım Niftalı müəllimlə Cavid prospektində gəzişıirdik. Bu vaxt qarşımıza pal-paltarı çox nimdaş olan bir qadınla rastlaşdıq. Onun bir əlində nimdaş bir çanta, digər əlində isə tor zənbilin içində xeyli kağız-kuğuz vardı. Mən ona kömək etmək istəyəndə o, dərhal əlindəkiləri bərk-bərk özünə sıxıb, məndən qorumaq istədi. Mən heç nə başa düşmədim. Bu vaxt Niftalı müəllim bərkdən "Sara xanım, qorxmayın, o, sizə kömək etmək istəyir" deyib, qayğıkeşliklə qadının halını soruşdu, "yəqin ki, yenə də Akademiyaya gedirsiniz" dedi.

O, məzhun bir səslə təsdiq cavabı verdi. Onun yaxşı görmədiyi də aydın hiss olunurdu. Mən Niftalı müəllimdən qadının kimliyini soruşduqda, o, doluxsunmuş halda başını yelləyərək dərindən bir ah çəkdi. Xəbərin olsun ki, bu biçarə bədbəxt rəhmətlik Hacının qızı Sara xanımdır".

Məni dəhşət bürüdü. Həyatın nə amansız anları varmış... Neçə-neçə azərbaycanlı övladını yedirib, geyindirib, oxutduran, milyonlarını əsirgəmədən Vətən, Millət yolunda xərcləyən bir kişinin yeganə övladının gününə bax! Saraylarda dünyaya gəlib, neçə-neçə qulluqçu himayəsində uşaqlıq keçirən xanımana bir qadının cır-cındır içindəki son gün-güzəranı! Nə deyəsən bu dünyanın işinə!..

Bəli, şaumyanlara, mikoyanlara heykəl qoyub, təntənəli yubileylər keçirən bir məmləkətdə bütün var-dövlətini millət yolunda qoymuş, sözün əsl mənasında "Millət atası" olan H.Z.Tağıyevin qızı əlindəki saralmış bu qovluq dolu kağızlarla atasının hamı tərəfindən qəbul edilən haqqını kimlərəsə sübut etməyə çalışırdı....

...Axşam ürək sızladan bu əhvalatı yasadığım aspirant yataqxanasındakı dostlarıma danışanda dərhal qəti bir qərara gəldik. Necə olursa – olsun Sara xanımla əlaqə yarat lazımdır. Qərarlaşdırdıq ki, həftədə bir-iki dəfə yoldaşlarımla onun M.Ə.Sabir adına Pedaqoji Texnikumun arxasındakı binanın birinci mərtəbəsindəki olduqca yoxsul, miskin mənzilinə baş çəkib, ona isti xörək aparaq.

Dünyanın belə işlərinə nə adı verəsən? Var-dövləti yerə-göyə sığmayan bir milyoner qızı adi tələbə- aspirant yeməyinə möhtac qalmışdı. Bu, indi də bizə bir ibrət dərsi olmalıdır. Vaxilə az qala bütün milləti yedirdib-içirməyə imkanı çatan, möhtəbər bir kişinin övladı, indi kimlərəsə möhtac idi. Kimin axırının necə olacağını bir Allah bilir!

Üstündən bir xeyli vaxt keçmişdi. Artıq yaşlı, kimsəsiz bu insan son günlərini yaşayırdı. Mən yoldaşlarıma hər dəqiqə onun dəfninə hazır olmaq barədə xəbərdarlıq etmişdim. Fikrimdə onu öz çiynimdə son mənzilə yola salmaq kimi müqəddəs bir əhdim də var idi.

1992-ci ilin yanvarında yaxın bir dostum günortaya az qalmış 20 Yanvar meydanında mənə həyəcanla Sara xanımın vəfat etdiyini və bu gün dəfn ediləcəyini xəbər verdi. Mən dərhal özümü vida yerinə yetirdim.

...Vida mərasimi onun doğma Ata evində - Tarix muzeyində keçirilirdi. Mərhumun cənazəsi böyük zalın ortasında qoyulmuşdu. Burada heç gözləmədiyim halda çoxlu adam vardı. Bir dəstə qadın bərkdən ağlayıb, yanıqlı səslə ağı deyirdi. Bu, həm də nəcib, heç nəyini vətən övladlarından əsigəməyən bir kişinin əziz övladı, nəslinin son nümayəndəsi qarşısındakı qədir- qiymətini bilmədiyi millətinin kiçik bir dəstəsinin son vətəndaşlıq borcu idi. Buna da şükür!

Çiynimə aldığım tabutla (qəzet şəklim də var) addımladıqca, fikir məni götürmüşdü. Gərəsən niyə bu millətin dərdini çəkənlərlə onun kefini çəkənlər həmişə ayrı-ayrı qütblərdə yaşayırlar?

P.S. Bu şəkil mənim arxivimdəndir. Son günlərinə az qalmış iş yoldaşlarımdan biri tərəfindən çəkilmişdir.

modern.az